Dân ca quan họ Bắc Ninh là một trong 11 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đươc UNESCO công nhận. Dân ca quan họ có vai trò góp phần làm nên sự đa dạng, đa sắc màu trong bản sắc văn hóa dân tộc Việt. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta cùng tìm hiểu đôi nét về làn điệu dân ca này.
Quan họ
Quan họ hiểu đơn giản là một loại hình dân ca đặc sắc, hình thức hát đối đáp, giao duyên của các liền anh, liền chị phổ biến ở vùng đất Bắc Ninh – Kinh Bắc.
Dân ca quan họ là một di sản phi vật thể của nhân loại và được ra đời từ rất sớm khoảng thế kỉ XVII, hình thành và phát triển trên vùng đất văn hóa Kinh Bắc. Bắc Ninh còn được biết đến như là nguồn cội của quan họ với 44 làng nghề quan họ khác nhau.
Trang phục khi hát quan họ
Dân ca quan họ là những làn điệu mượt mà, đằm thắm vì vậy việc lựa chọn trang phục đóng vai trò rất quan trọng. Bởi tính chất truyền thống và trang nhã của bài hát quan họ nên sự lựa chọn trang phục truyền thống luôn được ưu tiên hàng đầu. Các liền anh, liền chị khi hát thường xuất hiện với khăn xếp, áo the, áo tư thân mớ ba mở bảy duyên dáng và nhẹ nhàng.
Khi hát ở ngoài trời, các liền anh thường có ô che cùng đò cho liền chị. Họ trao cho nhau từng câu hát với ánh mắt trìu mến. Quan họ thường được hát trên thuyền vào các dịp lễ hội, lễ tết… và dần trở thành một trong những tập quán đặc sắc và độc đáo của người Việt.
Văn hóa quan họ
Quan họ là một phương tiện để người Kinh Bắc thể hiện lòng mến khách và lịch sự của họ. Khi khách đến với Bắc Ninh – Kinh Bắc, các liền anh, liền chị vừa hát giao duyên vừa mời khách những miếng trầu têm cánh phượng. Chỉ cần kết hợp thêm một số nhạc cụ dân tộc truyền thống như: trống, sáo bầu, sáo mèo… đã tạo nên cái riêng của người Kinh Bắc vừa dịu dàng lại vừa mến khách.
Ý nghĩa của dân ca quan họ
Nhắc đến quan họ, chắc hẳn ai cũng biết đến những bài như: Giã bạn, Sợi nhớ sợi thương, Cây trúc xinh… Quan họ chính là cách ứng xử của người Kinh Bắc, khách đến nhà là hát, khách đến nhà là ca… họ mời nhau qua những làn điệu đậm đà truyền thống.
Âm nhạc dân gian Việt Nam là một nét đẹp truyền thống của dân tộc cần được giữ gìn và phát triển. Và dân ca quan họ cũng vậy, nó là một nét văn hóa đặc sắc của văn hóa dân gian. Theo thời gian, nó không chỉ tồn tại và phát triển trong nước mà đã, đang và sẽ được mở rộng ra để giao lưu cùng những bạn bè năm châu.
